Haha ja, je bleef mijn ‘vriendjuh’; vanaf dag 1 tot… en dit ondanks mama d’r vingertje die liever had dat ik je ‘mijn partner’ noemde. “Nee, hij is gewoon ‘mijn vriendjuh’, en dat blijft ie”, wierp ik dan tegen.
Meest gevolgde reactie van ma was dan: “Er is niets van jou bij”. Maar dat even terzijde.
Ook ‘mijn man’ wat sommige mensen die samenwonen zeggen, ik vertikte het. Waarom zou ik, ik heb de wereld niets te bewijzen. Zeker niet over een gevoel en een woordgebruik.
Je was (?) mijn ‘vriendjuh’ en daarmee klaar.
14 mei, je verjaardag
Ook dit jaar gleed die dag weer langs mij heen. Bij je moeder niet.
En dan viel dit jaar ook nog moederdag én jouw verjaardag op dezelfde dagen van de week als in 1963. Herinneringen aan de moederdag toen waarop je oma tegen je moeder iets gezegd zou hebben van: “Je houdt het nog maar even op!” want het werd een drukke dag met een huis vol visite. En natuurlijk de herinneringen aan je geboorte zelf. Die herinneringen zijn voor haar heel pijnlijk. Je was immers haar enige zoon die zij het leven mocht schenken.
“Hij was altijd zo’n vrolijke jongen”, zegt ze vaal. Ook weer toen ik haar dinsdag belde.
Vrolijke krullenbol
Gelukkig mocht ik een groot deel van mijn leven met deze vrolijke krullenbol doorbrengen. En gelukkig zie ik je ook steeds vaker weer als die vrolijke krullenbol. Meestal buiten op een zonnige dag als je in de auto wilt stappen. We gaan iets leuks doen en je hebt er duidelijk zin in.
Niet dat je tijdens je ziekte niet vrolijk was, want hoe lang heb je de sfeer niet bewaakt door alsmaar positief te blijven? Je huppelde bijna de chemo-afdeling op.
RESPECT schat!
En vorig jaar dan?
Ik weet het niet meer. Waarschijnlijk hebben – we net als bijna ieder jaar ervoor – niets aan je verjaardag gedaan. Een kus na middernacht, daarmee vierden we in de regel onze verjaardagen. Als je de mijne niet vergat.
Ik weet nog een pinksterweekend, waar ik je na 48 uur maar eens vroeg of je écht niets vergeten was dit weekend? “Nee hoor”, was je reactie. Maar na steeds nadrukkelijker de vraag herhalen, kwam er toch wat twijfel.
Was ook mijn spelletje, benieuwd wat er zou gebeuren als ik niets zei. De belletjes van de moeders had ik meegenomen naar de werkkamer en deed de deur dicht. Dat deed ik vaker als ik rustig wilde praten of het jou stoorde. Je had helemaal niets door. 2 bellende moeders op 1 dag.
Verjaardagen waren jouw ding niet, de mijne ook niet. Vorig jaar niet anders.
Maar ook geen cadeaus. Wat moesten we elkaar nog geven? Soms betaalde ik – soms samen met ma – nog een dure modelbouwdoos die je toch wel heel graag wilde. Jij betaalde op jouw beurt weer voor mij die leuke tas, horloge of een ring, waar mijn leven natuurlijk zoveel mooier van werd.
Maar daarmee is ook alles wel gezegd over het spontane karakter van onze verjaardagsacties. Liever gaven we elkaar een cadeau als iets spontaan op ons pad kwam.
En wie weet hebben ma en ik vorig jaar ook nog wel een modelbouwdoos voor je betaald. Ik weet het gewoon niet meer.
Gelukkig vind ik nog een foto. Hij is van 31 mei. De doos heb je van ma gekregen voor je verjaardag, vertelt zij mij.
Wat ik wel weet
Dat je intens mager al was. Dat je mij rond deze tijd – toen we met de kast bezig waren en ik enthousiast met hout voor Nozem’s puzzelspeeltje aan het slepen was – nog van alles geleerd om te klussen. Over hoe een schroef in hout te draaien zonder de plank te splijten, hoe de schroeftol – die ik nooit durfde aan te raken; bang dat de zijkant van de schroef in mijn vingers zou draaien – werkt, hoe de grote (klop)boor werkt, houtlijm en de nieuwe schuurmachine (want als het papiertje er niet goed op zit, pas op hoor, dan beschadig je het ding eronder).
En dat ik echt minimaal 2 minuten moet schudden met een spuitbus met lak én dat deze korreltjes geeft bij warm weer.
De découpeerzaag mocht ik niet aanraken van je. Té gevaarlijk!
Maar daarnaast zijn er niet veel herinneringen aan die tijd. Ik knapte het balkon op, jij baalde dat je er af en toe niet kon zitten. Het was jouw plekje. Bijna het enige buiten dat je nog had.
We zijn nog een keer naar Ralph geweest en naar De Tombe. Waarschijnlijk 31 mei zo aan de datum van de foto te zien. Daar kocht je nog best veel. Je moeder zei van de week nog: “… en hij bleef maar kopen”. Ik vond het prima, je had dat duidelijk nodig om een toekomst te voelen. De zin om te leven. En het balkon, dat was jouw enige buitenwereld.
Maar het balkon knapte wel op, je hielp me met de bloembakken (wat eigenlijk al niet meer ging, je deed over de 2e een heel weekend). Gelukkig heb je er nog wel van kunnen genieten. Al was het niet voor lang.
Het lampje aan de muur bij de deur, die je vanaf de bank kon zien, daar was je toch ook best blij mee. Die lieten we toen de hele nacht branden.
En dan vanochtend
Samen met ma ben ik op Lesbos. En op de een of andere fiets telkens te vroeg wakker. Uur tijdverschil, geluiden in het toch wat gehorige pand en eenmaal wakker kan ik natuurlijk niet meer slapen. Je kent me, het is mijn enthousiasme voor een nieuwe dag.
Nu zet ik tegenwoordig vaak zo’n meditatiemuziekje op en dwing mijzelf te blijven liggen, mij concentrerend op mijn (buik)ademhaling. Dat geeft toch een soort rust en soms dommel ik nog even weg. Alleen, hier werkt het niet.
Zo vroeg ik mij vanochtend af waarom mijn handen lagen te rusten op mijn borstkast in plaats van op mijn buik of langs mijn lichaam. Ik vond die houding eigenlijk veel lekkerder liggen. Waarom moeten ze dan zus of zo?
Ik zie opeens 2 handen, magere handen. Handen die ook niet op een buik rusten, maar boven een borstkast hangen, niet helemaal gevouwen en dan weer soort van met de vingertoppen tegen elkaar. Zijn het pa’s handen? Nee, de jouwe. Die van pa lagen anders.
Ik herinner mij hou bij jou alles pijn leek te doen. Hoe kon je je armen ook laten rusten als het bijna overal bot op bot was? Dat moet pijn gedaan hebben. Dat doet ook pijn, zeker met zo’n veel te dunne huid. Ik weet dat nog van opa.
Wij – de verzorging en ik – zagen je handen als pijnindicator. Het was ook echt vreselijk te zien hoe alle onrust en pijn in jou zich uitte via je handen… hoe traag ook.
God, wat blijken die handen opeens scherp op mijn netvlies gebrand. Ik was ze eigenlijk vergeten, niet meer aan gedacht, maar ergens had ik het toch opgeslagen.
Nu weer komen de tranen. Net als toen ik er net aan dacht, je zo voor mij zag. De herinnering aan je laatste dagen, het extreme lijden. Zo wilde je – min of meer dan – zelf je einde.
Maar de beelden zijn te heftig om niet emotioneel naar je keel te grijpen. Ik zie je knokige lijf, hoe moeilijk je nog liep en later probeerde op te staan. Ik zie je voor dood liggend tegen de kast. Hoe we je weer op de bank kregen.
Die herinneringen, man man man, ik huil… vraag me toch af waarom moest jou dit overkomen?
Ik weet het, waarom jij niet en een ander wel, maar toch. Je was me gewoon te dierbaar.
Dit gun je niemand, zeker jou niet… en dan voelt het gewoon rete-oneerlijk.
Simpel.
Bedankt lief vriendjuh
Bedankt lieverd voor dat je mijn ‘vriendjuh’ al die jaren was.
En bedankt dat je mij nog beter hebt leren klussen. Klussen is leuk! Begrijp niet waarom ik het niet eerder deed.
Op nog enkele kleine puntjes op de i waar ik echt hulp bij nodig heb na, zijn heel veel langliggende klusjes nu gebeurd en is alles wat ik wilde aangepakt.
Ik kreeg de nodige hulp van Michael en andere mensen en aanvullende lessen van Rob. En zo niet, dan probeerde ik het zelf maar… en dat lukte me ‘meestal’ prima.
Maar ik heb mijzelf overtroffen. Heb mij op het eind zelfs opgesloten en 10 dagen heerlijk de blubbers gewerkt. Ik heb dingen gedaan en gefixt waarvan ik dacht dat ik het niet kon.
Ik hoop dat je meekeek, het mooi vindt geworden.
En net zo trots op mij bent, als ik op mijzelf.
